Inspiratie

Wanneer ik onderweg ben naar Rotterdam en de dynamische haven zie, ervaar ik hoe bestuurders en ondernemers ooit kansen zagen én benutten om iets groots te creëren.

Het besluit om in 1872 de Nieuwe Waterweg aan te leggen, gaf Rotterdam een enorme economische impuls en opende de weg naar internationale groei. Tegelijkertijd werden er ook keuzes gemaakt om waardevolle landschappen, zoals het oer-Hollandse Midden-Delfland, te behouden. Die balans tussen ontwikkelen en beschermen voel je als je daar langs vaart.

Voor mij is dat iedere keer opnieuw een bijzondere ervaring — een krachtig voorbeeld van visie, lef en verbinding. Die inspiratie deel ik graag met je.

Foto galerij start vanzelf

Het is altijd leuk om wat te lezen ter inspiratie. Regelmatig publiceer ik artikelen over actuele situaties. Of over maatschappelijke thema's waar bestuurders én ondernemers tegenaan lopen.

Inspiratie artikel november 2025

Uitslag verrassend en ingewikkeld — op zoek naar samenwerking en fatsoen in de politiek

De verkiezingsuitslag was verrassend en ingewikkeld tegelijk. Mijn voorspelling dat PVV en D66 even groot zouden worden, had ik niet gedaan — maar precies dat scenario maakt de start van de formatie nu extra spannend. Wie mag de eerste stap zetten in de verkenning van een nieuwe coalitie?

Op 4 november komen de lijsttrekkers samen bij de Kamervoorzitter om te bepalen wie de verkenner wordt. Op 12 november begint de nieuwe Tweede Kamer. Feit is: D66 heeft fors gewonnen, het CDA met Henri Bontenbal heeft stemmen teruggewonnen van NSC, en JA21 is met 9 zetels een duidelijke groeier. Toch is de puzzel voor een stabiel kabinet groter dan ooit.

Centrum, gevoel en kluitjesvoetbal

De centrale vraag tijdens de verkiezingen was: krijgen we een centrumlinks of centrumrechts kabinet? Veel kiezers hebben niet alleen op inhoud, maar ook op gevoel gestemd — tussen boosheid over de huidige politiek en positieve politiek richting de toekomst. Die laatste heeft gewonnen.

Tegelijkertijd zijn veel partijen dichter naar elkaar opgeschoven in het midden van het politieke spectrum. Dat lijkt goed nieuws, maar er schuilt een risico: kluitjesvoetbal. Hoe meer politiek in het midden plaatsvindt, hoe diffuser de besluitvorming.

Een “stabiel kabinet” is wat iedereen zegt te willen, maar de ironie is dat het huidige, dubbel demissionaire kabinet de afgelopen tijd misschien wel de meest stabiele factor was en een tijdje zal blijven.

Binnen welke lijnen wordt er gevoetbald?

De komende maanden zal blijken binnen welke lijnen het nieuwe kabinet kan “voetballen”. Welke thema’s kunnen rekenen op meerderheden, en wat is de bandbreedte van het beleid?

Neem bijvoorbeeld de woningmarkt. De vraag naar betaalbare woningen is groot, maar de uitvoering ligt vooral bij gemeenten. Lokale politiek bepaalt de ruimtelijke ordening — en dus of er wel of niet gebouwd kan worden. Het zou goed zijn als lokale lijsttrekkers in 2026 de bal niet opnieuw naar Den Haag schoppen.

Ook de arbeidsmarkt vraagt om realisme. Sectoren die sterk leunen op arbeidsmigratie staan onder druk. Een hoger minimumloon is een politiek wenselijk doel, maar drijft ook de kosten voor bedrijven op. Daarmee komt innovatie — diezelfde innovatie waar bijna elke partij voor pleit — juist in het gedrang.

En dan is er nog het stikstofdossier. Overal waar gebouwd of aangelegd moet worden, komt dit thema om de hoek kijken. De vraag is: passen we de rekensystemen aan op de werkelijkheid, of blijven we vasthouden aan regels waaraan we ons ooit politiek hebben verbonden? De ruimte in dit debat zal veel bepalen.

Respect en politieke cultuur

Wat me misschien nog het meest zorgen baart, is de toon in het politieke debat. Respect lijkt schaars. Wanneer iemand begint met “met respect voor uw standpunt…”, weet je eigenlijk al hoe laat het is.

Politiek gaat over het verdedigen van overtuigingen, maar ook over elkaar iets gunnen. Een goed debat is scherp, onderscheidend én respectvol. Juist dan geef je als volksvertegenwoordiger het goede voorbeeld — aan kijkers thuis, bezoekers in de zaal en inwoners die terecht verwachten dat hun bestuur samenwerkt aan oplossingen.

Optimisme en fatsoen als basis

Voor de komende formatie geldt: zoek de mogelijkheden, ook al zijn ze moeilijk te vinden. Een coalitie van vier of vijf partijen vraagt om geduld, vertrouwen en wederzijds begrip. Optimisme en fatsoen zouden de basis moeten zijn.

Opvallend genoeg riepen vooral die partijen die dat het hardst verkondigden, ook andere partijen bij voorbaat uit. En dat is jammer. Uitsluiten staat haaks op het idee van een samenleving waarin we verschillen mogen hebben, maar wel samen verder moeten.

Nederland is tenslotte een land van ons allemaal.

Wat denk jij — is het mogelijk om in deze tijd een coalitie te vormen waarin optimisme, fatsoen en realisme écht hand in hand gaan?